Poradnik

Inne wybarwienie bejcy na tym samym drewnie

Dokonałem zakupu bejcy, którą wykonałem bejcowanie klatki schodowej. Generalnie wszystko wyszło dobrze, ale 4 stopnie z 15-u mają inny kolor. Dodam, że bejcowanie, jak i lakierowanie odbyło się tymi samymi produktami i to w ciągu tego samego dnia. Co się stało?

Nim przejdę do wyjaśnienia przypuszczalnych przyczyn powstania tego zjawiska pozwolę sobie przypomnieć kilka podstawowych rzeczy.

Prezentowany kolor bejcy na wzornikach bejc (nie jest istotne jakiej firmy produkcyjnej) jest tylko kolorem poglądowym, albowiem na ostateczną barwę ma wpływ kilka czynników. Przedstawię je po kolei:

• rodzaj drewna. Każde drewno ma inny kolor naturalny i inne usłojenie, co ma decydujący wpływ na kolor bejcy. Inna będzie barwa tej samej bejcy na drewnie bukowym, a inna na drewnie jesionowym. Co ciekawsze, z tego samego drzewa można uzyskać drewno o różnych zabarwieniach; inna będzie barwa drewna pochodząca z dolnej części drzewa, a inna z górnej części drzewa. Na kolor drewna ma też wpływ sposób jego suszenia / parzenia, jak i warunki w jakich rosło drzewo.
• chropowatość powierzchni drewna. Stanowcza większość wzorników bejc jest realizowana w ten sposób, że podłoże jest przeszlifowane materiałem ściernym o gradacji P-150, P-180. W ten sposób powierzchnia drewna uzyskuje odpowiedni stopień chropowatości mający wpływ na stopień wchłanialności bejcy przez podłoże. Im bardziej podłoże chropowate (np. przeszlifowane papierem o gradacji P-100), tym bejca szybciej i głębiej wnika, przez co drewno staje się ciemniejsze od barwy prezentowanej na wzorniku bejc. Im drewno bardziej gładkie (np. przeszlifowane papierem ściernym o gradacji P-220) tym bejcowane drewno staje się jaśniejsze od barwy prezentowanej na wzorniku.
• sposób nakładania bejcy. Inne będzie wybarwienie bejcy wykonane techniką natrysku pistoletem lakierniczym (bejca jest również bardziej równomiernie rozłożona i ma bardziej jednolity kolor). Natomiast bejca naniesiona pędzlem lub tamponem jest nałożona tylko powierzchniowo i podkreśla naturalne usłojenie drewna. Drewno bejcowane jest wówczas mniej nasycone bejcą, przez co barwa jest jaśniejsza od barwy prezentowanej we wzorniku bejc. Dodam, że we wzornikach bejc, na ogół bejca jest nanoszona za pomocą pistoletu natryskowego.
• technika nakładaniabejcy. Położenie bejcy wzdłuż lub w poprzek słojów drewna lub na „tzw. krzyż (czyli zarówno wzdłuż i w poprzek słojów) ma też wpływ na kolor pobejcowanego drewna.
• rodzaj lakieru. Inne wybarwienie bejcy jest przy różnych lakierach. Inne jest przy lakierach wodnych, poliakrylowych, akrylowych, poliestrowych, nitrocelulozowych i poliuretanowych, etc. Co ciekawsze użycie lakieru poliuretanowego pochodzącego od dwóch producentów lakierów ma też wpływ na kolor bejcy ze względu na różny stopień tzw. zażółcenia” lakieru.

Jak widać samych czynników wpływających na ostateczną barwę bejcy jest bardzo dużo. Tak dużo aż można się pogubić. Dodam, że nie przedstawiłem innych, np. grubość powłoki lakierniczej, grubość nałożenia bejcy, średnica dyszy w pistolecie natryskowym, itp.

Uczulam również na pewną istotę w kwestii posługiwania się bejcami. Dokonując zakupu bejcy i ewentualnego sprawdzenia koloru, należy zawsze na bejcę nanieść lakier. Bejca nie przykryta lakierem ma zawsze inny kolor od tego, który znajduje się na wzorniku bejc. Położenie warstwy lakieru na bejcę, powoduje iż lakier zachowuje się „soczewka” i sposób zdecydowany podkreśla i ożywia kolor bejcy, który staje się intensywniejszy. Sprawdzenie koloru bejcy zawsze następuje po wyschnięciu warstwy lakieru.

Jednakże w tym konkretnym przypadku mamy do czynienia z innym, rzadkim, acz czasem występującym zjawiskiem natury chemicznej.

Prezentowane zdjęcie, choć niezbyt ostre i szczerze pisząc dość kiepskiej jakości dokładnie jednak uwidacznia różnicę kolorystyczną znajdującą się na dwóch płaszczyznach wykonanych z tego samego drewna, o tym samym stopniu porowatości, przy czym bejca była taka sama, a sposób i technika naniesienia bejcy był również taki sam. Uroku tej sprawie dodaje fakt, że do lakierowania użyto tego samego lakieru. Zatem co się stało? Jakie zaszły czynniki, które spowodowały zmianę barwy bejcy?

Niewątpliwie zaszły tutaj pewne reakcje chemiczne między bejcą, a warstwą naniesionego lakieru. Generalnie są to trzy czynniki:

1. Na niewyschniętą bejcę położono zbyt szybko warstwę lakieru, co spowodowało reakcję chemiczną między kilkoma substancjami znajdującymi się zarówno w bejcy, jak i w lakierze. Należy pamiętać, że po nałożeniu bejcy na ogół winno odczekać ok. 15 minut i dopiero po tym czasie zalecane jest nakładanie warstwy lakieru. Ten czas jest potrzebny na odparowanie nośnika barwy w bejcy, którymi są rozpuszczalniki lub rozcieńczalniki (np. woda, aceton, nitro, itp.). Dodam, że przy pewnym rodzaju bejc, charakteryzujących się tym, iż posiadają w swym składzie ciężki pigment, który bardzo często osadza się na dnie pojemnika i z tego też powodu taką bejcę trzeba stale mieszać, czas schnięcia bejcy trwa nawet 1 godzinę. Ta kwestia dotyczy również bejc wodnych, w których nośnik barwy (czyli woda) zdecydowanie dłużej odparowuje aniżeli powszechnie stosowane nośniki, jakimi są aceton, czy też nitro.
2. Zbyt długi czas mieszanki lakierniczej. Lakier poliuretanowy z dodanym utwardzaczem posiada ściśle określony czas swej żywotności wynoszący ok. 3-4 godziny. Ze względu na panujące warunki otoczenia (głównie niższa temperatura), czas ten ulega wydłużeniu. Jednakże wówczas w mieszance lakierniczej dochodzi wówczas do niepożądanych reakcji chemicznych powodujących w efekcie pewne zmiany we właściwościach lakieru (m.in. dochodzi do trudnozauważalnej wizualnie zmiany barwy lakieru). Tak też było w prezentowanym wariancie pokazowym. Jedyną wówczas właściwą opcją jest zeszlifowanie całej warstwy lakieru, łącznie z bejcą oraz ponowne bejcowanie, wykonanie nowej mieszanki lakieru z utwardzaczem i naniesienie nowej warstwy lakierniczej.